صدا و سیما؛ بازجویانی در قامت خبرنگار
28 آپریل 2021 : در اکتبر ۲۰۱۹، چند روز پس از دستگیری و استرداد روح‌الله زم از عراق، اعترافات اجباری این روزنامه‌نگار از صدا و سیما پخش شد. در یکی از اعترافات پخش‌شده، علی رضوانی، خبرنگار صدا و سیما در شرایطی از روح‌الله زم بازجویی می‌کرد که او آشکارا خسته و آشفته بود.
این مطلب بخشی از گزارش سالانه اعدام سازمان حقوق بشر ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی است.
نسخه پی‌دی‌اف گزارش را بخوانید
جمهوری اسلامی از ابتدای تاسیس خود در سال ۱۳۵۷، بارها از «اعترافات تلویزیونی» به عنوان ابزاری تبلیغاتی با هدف ایجاد ترس و توجیه مجازات‌های سنگین برای مخالفان سیاسی استفاده کرده است. وادار کردن زندانیان به اعتراف تلویزیونی، با شکنجه و تهدید یا وعده کاهش مجازات صورت می‌گیرد (گزارش موارد سال‌های گذشته را ببینید).
این اعترافات اغلب در پی اعتراض عمومی به یک حکم؛ یا با هدف کاهش واکنش عمومی قبل از اعدام یک فرد پخش می‌شوند. براساس گزارش ژوئن ۲۰۲۰ سازمان‌های عدالت برای ایران و فدراسیون جهانی جامعه‌های حقوق بشر، «تلویزیون دولتی ایران طی دهه گذشته به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان و ترساندن فعالان، اعترافات اجباری مشکوک حداقل ۳۵۵ نفر را به نمایندگی از جانب سرویس امنیتی جمهوری اسلامی پخش کرده است.»
در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۹۹، سازمان حقوق بشر ایران اسناد دادگاهی را منتشر کرد که نشان می‌داد نوید افکاری و برادرانش، حبیب و وحید، شکنجه شده و وادار به اعتراف اجباری شده‌اند. علی‌رغم اطلاع مکرر به قاضی و دادگاه در این باره، حکم اعدام و احکام سنگین حبس برای برادران افکاری صادر شد. در ۱۵ شهریور، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (IRIB) بخش‌هایی از اعترافات اجباری نوید را برای رد شواهد و توجیه اقدامات صورت گرفته پخش كرد و برادران را برای مجازات و بستن راه آگاهی‌رسانی، به انفرادی منتقل كرد. نوید در ۲۱ شهریور اعدام شد. وحید و حبیب از ۵ سپتامبر به سلول انفرادی منتقل شدند و تا لحظه تنظیم این گزارش، ماه‌هاست که امکان تماس با بیرون از زندان را نیافته‌اند. نگه‌داشتن افراد در زندان انفرادی طولانی مدت، خود مصداق شکنجه است و در این مورد، بیشتر با هدف ارعاب و شکستن اراده زندانی برای جلوگیری از آگاهی‌رسانی بیشتر، صورت می‌گیرد.
در بسیاری از موارد، اعترافات اجباری قبل از شروع مراحل قانونی محاکمه، پخش می‌شوند و بعداً مورد استناد قضات قرار می‌گیرند. در اکتبر ۲۰۱۹، چند روز پس از دستگیری و استرداد روح‌الله زم از عراق، اعترافات اجباری این روزنامه‌نگار از صدا و سیما پخش شد.
برخی گزارشگران صدا و سیما نیز علناً به عنوان بازجو عمل می‌کنند. در یکی از اعترافات پخش‌شده، علی رضوانی، خبرنگار صدا و سیما در شرایطی از روح‌الله زم بازجویی می‌کرد که او آشکارا خسته و آشفته بود. روح‌الله زم در ۲۱ آذر اعدام شد. سپیده قلیان، فعال حقوق کارگران، شکایتی را علیه آمنه‌سادات ذبیح‌پور، خبرنگار صدا و سیما ثبت کرد. این خبرنگار در سال ۲۰۱۹ برنامه‌ای تلویزیونی علیه سپیده و چند کنش‌گر دیگر بر مبنای اعترافات اجباری آنها تولید و پخش کرده بود. پرونده شکایت علیه این کارمند تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی رد شد و سپیده خود به دلیل این شکایت، با اتهام‌های تازه‌ای روبه‌رو شد. سپیده در زندان باقی ماند. ایرانیان در واکنش به اقدامات این کارمندان صدا و سیما، در رسانه‌های اجتماعی با به‌کارگیری هشتگ «#بازجو_خبرنگار»، صدای انزجار خود را از این عمل غیرانسانی و غیرحرفه‌ای به گوش دیگران رسانند.
در تاریخ ۱۰ بهمن سال ۱۳۹۸، سیزده نهاد حقوق بشری از جمله سازمان حقوق بشر ایران و ECPM از اتحادیه اروپا خواستند تا اقدامات محدود کننده‌ای را علیه صدا و سیمای جمهوری اسلامی و مقامات آن به جهت تولید و پخش این اعترافات اجباری اتخاذ نماید. سازمان‌های مدافع حقوق بشر در این بیانیه نوشتند: «ما به خاطر استفاده ممتد و نظام‌مند از اعترافات تلویزیونی که با توسل به شکنجه و بدرفتاری اخذ می‌شوند، به شدت نگرانیم و با توجه به موج‌های وسیع سرکوب اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸ و نقض گسترده حقوق بشر در این اعتراضات، این نگرانی شدیدتر و فوری‌تر شده است؛ چرا که مقام‌های جمهوری اسلامی بسیاری از بازداشت‌شدگان را به عنوان رهبران اعتراضات معرفی کرده‌اند و این موضوع می‌تواند این افراد را با خطر اخذ اعترافات اجباری و استفاده از این اعترافات علیه آنها برای محکومیت‌‌های سنگین و حتی اعدام روبه‌رو کند» بر اساس این بیانیه، از اوایل آبان ۲۰۱۹، همزمان با اعتراضات سراسری، صدا و سیما تا کنون حداقل ۲۲ اعتراف تلویزیونی اجباری بازداشت‌شدگان را پخش کرده است.
کانال انگلیسی و فرانسوی صدا و سیما، موسوم به پرس تی‌وی، « تهیه‌کننده و پخش‌کننده بیشترین تعداد اعترافات اجباری و برنامه‌های تهمت‌پراکنی علیه فعالان ایرانی و جامعه مدنی ایران» بوده است که حداقل ۷۰ مورد توسط سازمان عدالت برای ایران در دهه گذشته ضبط شده است.
نظرات
ارسال یک نظر