بازتاب عضویت ایران در کمیسیون مقام زن سازمان ملل؛ «روز سیاه حقوق بشر»

 

همزمان با انتشار گزارش های بین المللی درباره افزایش تبعیض جنسیتی و نرخ بالای اعدام زنان در ایران، جمهوری اسلامی به عضویت «کمیسیون مقام زن»، زیرمجموعه شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، انتخاب شد. یک تشکل ناظر بر سازمان ملل انتخاب ایران را «روز سیاه حقوق زنان و حقوق بشر» خواند.

در جریان شصت و پنجمین نشست این کمیسیون در روز دوشنبه، جمهوری اسلامی ایران با کسب ۴۳ رای همراه کشورهای ژاپن،لبنان،پاکستان و چین برای دوره چهار ساله ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۶ میلادی به عنوان عضو این کمیسیون انتخاب شد.

کمیسیون مقام زن که در سال ۱۹۴۶ میلادی تاسیس شده، هدف «برابری جنسیتی و کمک به پیشرفت زنان» را در دستور کار خود دارد و برخی آن را بالاترین مقام نظارتی در حوزه زنان در سازمان ملل متحد توصیف می کنند .

زمینه این دوره از نشست کمیسیون «مشارکت و تصمیم گیری کامل زنان در زندگی عمومی» و همچنین «محو خشونت» با هدف دستیابی به برابری جنسیتی و تقویت همه زنان و دختران عنوان شده است.

سابقه انتخاب ایران

جمهوری اسلامی یک بار دیگر نیز در سال ۱۳۸۹ به عضویت این کمیسیون درآمده بود.

هم در سال ۱۳۸۹ و هم این بار، موج های اعتراضات سراسری سیاسی، صنفی، اجتماعی و کارگری از جمله مهم ترین چالش های جمهوری اسلامی در داخل و در ارتباط با حقوق بشر بوده است.  

به خصوص، تشدید سرکوب و محدودیت های زنان موجب انتقادهای بیشتر به این عضویت هم در آن سال و هم امسال شده است. از سویی این عضویت در حالی است که در گزارش های سال های اخیر گزارشگران ویژه حقوق بشری سازمان ملل هم بارها به نقض حقوق زنان، زندانیان سیاسی و مدنی زن، محرومیت های آن ها و سرکوب فعالان زن اشاره می شود.

« آتش افروز رییس آتش نشانی شد »

دیده بان سازمان ملل متحد که تشکلی غیردولتی مستقر در ژنو است و عملکرد این سازمان بین المللی را با نگاه به اساسنامه آن مورد نظارت قرار می دهد، انتخاب ایران در این کمیسیون را «روز سیاه حقوق زنان و حقوق بشر» خواند.

هیلل نویر، مدیر اجرایی این تشکل، گفت: «انتخاب جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از حقوق زنان مانند این است که یک فرد آتش افروز را به عنوان مسئول آتش نشانی شهر انتخاب کنید» .

آقای نویر با نام بردن از برخی از فعالان حقوق زنان و مخالفان حجاب اجباری که اکنون در ایران زندانی هستند و فهرستی از تبعیض‌های مداوم علیه زنان و دختران در جمهوری اسلامی این پرسش را مطرح کرد که چرا سازمان ملل "یکی از بدترین ستمگران به زنان را به عنوان قاضی و نگهبان برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان انتخاب کرده است؟"

عضویت ایران در کمیسیون مقام زن سازمان ملل در حالی صورت گرفته که کمتر از دو ماه پیش گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشری ایران، در گزارش خود از وضعیت زنان در ایران ابراز نگرانی کرده بود و گفته بود در ایران با زنان "مانند شهروندان درجه دو رفتار می شود."

فعالان حقوق زنان در سال‌های پس از انقلاب بارها به دلیل اعتراض به تبعیض‌ها علیه زنان بازداشت شدند و به زندان افتادند. بسیاری مجبور به ترک ایران شدند و زنان ایرانی همچنان بابت خواسته‌های ابتدایی چون حضور در ورزشگاه‌های فوتبال یا حق مساوی با مردان در قوانین خانواده و اجتماع و آزادی نوع پوشش تحت فشار و تهدید هستند.

دیده بان سازمان ملل از نماینده آمریکا در سازمان ملل و دولت های اروپایی خواسته است عضویت ایران را محکوم کنند.

« سورئال است» 

این انتخاب در میان فعالان حقوق زنان و روزنامه نگاران ایرانی نیز با واکنش مواجه شد.

مسیح علی نژاد، روزنامه نگار، آن را «سورئال» به معنای فراواقعی خواند و در اعتراض به این انتخاب در صفحه توییترش به محدودیت های اعمالی حکومت ایران بر زنان و «شهروند درجه دو» بودن آن ها اشاره کرد. علی نژاد مواردی از جمله زندانی شدن به دلیل نداش حجاب اجباری، منع آوازخوانی، منع ورود به استادیوم و عدم امکان سفر خارجی بدون اجازه شوهر را از مصادیقی دانست که باید در زمینه عضویت ایران مورد ملاحظه باشند.

خانم علی‌نژاد رای به عضویت ایران را "همبستگی و همدستی با یک حکومت داعشی" خواند و آن را "شرم آور" دانست.

کایلی مور گیلبرت، پژوهشگر استرالیایی-بریتانیایی که بیش از دو سال در ایران زندانی بوده، هم با انتشار خبر عضویت ایران نسبت به آن ابراز تحیر کرد.

نرخ اول اعدام زنان؛ افزایش شکاف جنسیتی

ایران در دوره ای به عنوان عضو این نهاد تاثیرگذار حوزه زنان انتخاب می شود که گزارش های بین المللی حاکی از تشدید جایگاه نامناسب و محدودیت های زنان در آن است.

روز چهارشنبه گزارش سالانه سازمان حقوق بشری عفو بین الملل درباره وضعیت جهانی اعدام نشان داد که جمهوری اسلامی از لحاظ تعداد اعدام زنان در جهان رتبه نخست قرار دارد.

از سوی دیگر به تازگی مجمع جهانی اقتصاد نیز در گزارش سالانه «شکاف جنسیتی» ایران را از میان ۱۵۶ کشور بررسی شده در جایگاه ۱۵۰ و در قعر جدول رتبه بندی کرد.

بر اساس این گزارش، ایران در مسائلی از جمله تامین برابری برای زنان در آموزش و سلامت، بازار کار و حقوق، دسترسی به اموال و دارایی و داش سهم در قدرت سیاسی نسبت به ۱۵ سال قبل ۴۲ پله در جهان سقوط کرده است.

چطور ایران انتخاب شد؟

رای گیری به شکل مخفی بوده است اما "دیدبان سازمان ملل" با توجه به ۴۳ رای ایران، می‌گوید "از ۵۴ عضو شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد فقط ۱۱ کشور از عضویت ایران حمایت نکردند."

این سازمان تخمین زده که از ۱۵ کشور اروپایی و غربی عضو شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد دست‌کم ۴ کشور یا حتی بیشتر باید از عضویت ایران حمایت کرده باشد.

استرالیا، اتریش، بلغارستان، کانادا، فنلاند، فرانسه، آلمان، لتونی، لوگزامبورگ، هلند، نروژ، سوئیس، پرتغال، بریتانیا و آمریکا، پانزده کشوری هستند که سازمان دیدبان سازمان ملل خواهان مشخص شدن آرایشان شده است.

گزارش شده که بنا به درخواست لیندا توماس-گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، رای گیری به صورت کاغذی انجام شده است.

ژاپن با ۵۲ رای، لبنان با ۵۱ رای، پاکستان با ۵۰ رای، چین با ۴۸ و ایران با ۴۳ رای به عضویت "کمیسیون مقام زن سازمان ملل" انتخاب شدند.